Motor Hakkında Genel Bilgiler

[moments]

MOTOR SİSTEMİ
İçten yanmalı motorlar yakıtı silindirlerin içinde yakarlar ve yanmanın yada "patlamanın" sağladığı enerjiyi aracınızı hareket ettiren dönme gücüne çevirirler Bu motorların çeşitli tipleri vardır: iki yada dört zamanlı pistonlu motorlar, gaz türbinleri bunlara örnek verilebilir Dört zamanlı motorlar ise adeta otomotiv alanında tek kullanılan uygulama olmuştur
Motor otomobilinizin kalbidir Yakıtı otomobili hareket ettiren kuvvete dönüştürür Çalışması için yakıtına temiz hava, soğutmasına su, yakıtını ateşlemeye elektrik (kendisi elektriğini kendi üretir), yağlanmasına yağ gereklidir Bir akü ve marş motoru çalıştırmak için gereken parçalardır
1900deki New York Oto Show'da ziyaretçiler büyük çoğunlukla elektrikli otomobili tercih ettiler O sıralar bir çoğu bnezinli motorların verimli ve uzun ömürlü olacağını düşünmüyordu İnsanlar benzinli otoların patlayacağını sanıyordu
Tipik bir otomobil motorunun her silindirinin bir "pistonu" vardır ve bu piston da silindirin içinde aşağı yukarı hareket eder





Herbir piston "kranka" "piston kolu" ile bağlanır

BEYGİR (KUVVETİ)
"Beygir", bir aracın mekanik bir işi yapma gücüne denir Kısaltması hp dir Tam tarifi yaklaşık 13,000 kg yükü dakikada 30 cm kaldıracak kuvvet miktarıdır

MOTOR YAĞI DERECELERİ

Yağ derecesi (ağırlığı), veya "viskosite", yağın ne kadar kalın yada ince olduğunun göstergesidir (ince yağ kalın yağa göre daha akıcıdır, yani ayçiçek yağı ile zeytinyağı arasındaki incelik kalınlık farkı gibi) Society of Automotive Engineers (SAE) tarafından öngörülen ısı şartları ise 0 derece Fahrenheit (düşük) 210 derece Fahrenheit (yüksek)
SAE'nin düşük derece şartlarını karşılayan yağlar viskosite derecesinin takiben bir W harfi taşırlar (örnek: 10W), ve yüksek dereceleri karşılayan yağlarda ise harf bulunmaz (örnek: SAE 30) Bir yağın viskosite derecelendirmesi yağı belli bir dereceye kadar ısıtıp, belli bir ölçüdeki delikten akmaya bırakılmasıyla yapılır Viskosite, o delikten akma zamanının uzunluğuyla kararlaştırılır Eğer çabuk akarsa düşük derece alır Ağır akan yağlar ise yüksek derecelendirme alırlar
Motor yağları, motorlar soğukken çalışabilmeleri için yeterince ince, ve motor ısındığında ise yağlamayı sağlayabilmeleri için yeterince soğuk olmalıdır
Motorunuzun yağını değiştirirken aracınızı üreten firmanın tavsiyelerinin dışına çıkmayın

CONTALAR

Conta ve keçeler sıvıların ve gazların motordan sızmalarını önlemek için kullanılır (yağ, yakıt, antifriz, yakıt buharı, egsoz, vs)
Silindir kapağı soğutma sistemindeki suyu ve yanma basıncını aynı anda içinde tutmalıdır Çelik, bakır ve asbestten yapılmış contalar silindir kapağı ve motor bloğu arasında kullanılır Motor ısıma ve soğuma ile genleşip, büzüldüğü için eklem yerlerinden sızıntı ve kaçakların oluşması an meselesidir Bunun için contalar yumuşak ve genişleme ve büzülmeyi karşılayacak kadar esnek olmalıdır Ayrıca birleşim noktalarındaki her tür düzensiz yüzeyin farklılığınıda karşılamaları lazımdır

DÖRT ZAMANLI MOTORLAR

1876, Dr Otto adındaki Alman mühendis dört zamanlı diye anılan ilk motoru yaptı "Dört zaman"ın anlamı, bir dönüş sağlamak için motorun ihtiyacı olan dört piston hareketidir Bir dönüş için krankın iki tam tur yapması gerekir
İlk zaman yada vuruş; emme vuruşudur Piston silindirde aşağı doğru hareket eder ve silindirin içinde kısmi bir vakum yaratır Hava ve yakıttan oluşan bir karışım atmosfer basıncınında yardımıyla içeri dolar (emilir), artık silindirin içindekinden daha fazla bir basınç vardır Bu vuruşta, eksoz supabları kapalıdır
İkinci vuruş ise kompresyon (sıkıştırma) vuruşudur Piston silindirin içindeher iki supap kapalı halde yukarı doğru hareket eder Hava ve yakıt karışımı sıkışır ve basınç artar
Üçüncü vuruş ise kuvvet vuruşudur Kompresyon vuruşunun sonuna doğru hava ve yakıt karışımı bujiden gelen elektrik karışımı ile ateşlenir Meydana gelen patlama ısıda artmaya sebep olur ve pistonu aşağı itecek kuvvette bir basınç sağlanır
Son olarakda, egzos vuruşu, piston tekrar yukarı hareketlenir ve yanmış gazları silindirden dışarı egzos sistemine doğru iter Bu devir motor çalıştığı müddet tekrarlanır

MOTOR BİÇİMLERİ

V-TİP MOTORLAR

V-tip motorlarda birbirlerine 90 derecelik açıyla duran iki sıra silindir bulunur Avantajları; kısa olmaları, ağır krankı, alçak olmalarıdır Bu tip motorlar yüksek kompresyon sağlardıkları gibi sarsıntıya dirençlidirler

ROTOR TİPİ MOTORLAR

Rotor tipi motorların pistonları yoktur,iki tane rotor kullanırlar, küçüktürler Merkezdeki rotor tek yönde döner ama dört vuruşun herbirini etkili biçimde yerine getirir

DÜZ MOTORLAR

Düz motorlar aynı V-tip motorlar gibidirler(90 derecelik açı yerine 180 derecelik açı ile dururlar) Dik alanın kısıtlı olduğu yerlerde kullanmak için idealdirler

ÜSTTEN EGZANTRİKLİ MOTORLAR (OHC)

Bazı motorların "camshaft-egzantrik mil"i silindir kapağının yukarısında, yada üstündedir (silindir bloğunun içinde olacağına) Bu sistemin avantajı kolların ve itici çubukların ilave ağırlıklarını ortadan kaldırmasıdır
Yeni olduğu sanılan bu teknik gerçekte Wilkinson Motor Car Company tarafından ilk defa 1898 de uygulanmıştır

ÜSTTEN ÇİFT EGZANTRİKLİ MOTORLAR (DOHC)

Bu tip motor OHC motorla aynıdır tek farkı çift egzantrik milli olmasıdır

ÜSTTEN SUPABLI MOTORLAR (OHV)

Üstten süpablı motorlarda süpaplar yanma odasının üstünde silindir kapağına monte edilmiştir Bu tip motorların egzantrik mili motor blokuna monte edilmiştir ve supaplar itici çubuklarla açılıp kapanır

ÇOK SUPABLI MOTORLAR

Bütün motorlarda birden fazla süpap vardır "ÇOK SÜPAP" bu tip motorların silindir başına birden fazla emme yada egsoz süpabı olduğu anlamına gelir

TIMING

Timing (zamanlama) ateşleme yapacak kıvılcımın çakmasına, veya motor supaplarının açılıp kapanmasına denir Timing zinciri yada egzantrik zinciri ise krank ve egzantrik mili arasındaki bağlantıyı sağlayarak bu işlemi gerçekleştirir

VAKUM SİSTEMİ (ÖNEMİ)

Motorlar vakum sistemi ile çalışırlar Vakum (hava boşluğu) dışındaki atmosfer basıncı içerdeki basınçtan fazla olan alanlarda oluşur Birşeyin içindeki basıncı düşürmek emme hareketine sebep olur Örneği bir kamışla kolanızı içerken havanın atmosfer basıncı bardağın içinde kolayı iter ve ağzınıza doğru iter Aynı prensip motorunuz içinde geçerlidir Piston silindirin içinde aşağı doğru inerken atmosfer basıncını düşürüp bir vakum oluşturur Bu vakumda dışardan hava ve yakıt karışımını yakmak için çeker Yaratılan bu vakum yakıtı emmenin haricinde başka fonksiyonlarada sahiptir
Çalışan bir motor karbüratör ve emme manifoldunun bir "vakum kuvveti" oluşturmasına sebep olur ve bundanda daha başka araçlar yararlanır
Vakum ayrıca ateşleme-distribütör vakum-avans mekanizmasındada kullanılır Kısmi gaz verince vakum ince karışımlara yanmaları için daha fazla zaman verir
Krank havalandırma sistemi vakum kullanarak buhar ve egzos gazlarının krank yatağından atılmasını sağlar
Emme manifoldunun yarattığı vakum ısıtılmış hava sistemi sağlar buda soğuk olan karbüratörü ısıtır
EGR valfi (egzos-gaz dönüşüm sistemi) motorun yarattığı zehirli gazları azaltmak için vakum sistemi kullanır
Ayrıca klima ve frenlerimiz de vakumla bir çok olayı gerçekleştirirler