Gerek Türkçe'deki Tazý gerekse Ýngilizce'deki Hound sözcüklerinden anlaþýlacaðý üzere bunlar, esas itibarile av köpekleridir. Burada bir sözcüðü daha tanýmlamak uygun olacaktýr: Sighthound - Avý gözleri ile takip edip kovalayan ve yakalayan köpek cinsi anlamýnda kullanýlmaktadýr. Afgan Tazýsý bu cins bir köpektir. Ansiklopediler ve sözlükler,Tazý'yý , ince uzun gövdeli, çok hýzlý koþan köpek tipi olarak tanýmlamaktadýrlar.
Tarihçe
Afgan Tazýsýnýn tarihçesine geçmeden önce tazý ýrklarýna kýsaca deðinmek doðru olacaktýr. Bu ýrklarý ileride, teker, teker ele alarak aylýk gözdelerimiz olarak sunacaðýz. Pekçok tazý ýrký arasýnda belli baþlý olanlarý þöyle sýralýyabiliriz:
Greyhound (Ýngiliz Tazýsý ) - Tavþan avýnda kullanýldýðý gibi, mekanik tavþan ardýnda yarýþ köpeði olarak da kullanýlýr.
Slugi (Arap Tazýsý ) - Kýsa düz tüylüdür.
Bazoy (Rus Tazýsý ) - Uzun ve yumuþak tüylüdür.
Deerhound ( Ýskoç Tazýsý ) - Sert tüylüdür.
Saluki (Ýran Tazýsý ) - Çok hýzlý koþar.
Levron ( Ýtalyan Tazýsý) - Ýngiliz tazýsýný andýrýr.
Whippet ( Ufak boy Ýngiliz Tazýsý ) Greyhound cinsinden türemiþtir.
Afgan Tazýsý
Esas konumuzu teþkil eden Afgan Tazýsýna gelince, bu türün kökeni eski Mýsýr Firavunlarý devirlerine kadar uzanmaktadýr. Ýlk çaðlarda Ortadoðuda yetiþtirilen ve avý gözü ile takip edip arkasýndan koþarak onu yakalayan köpeklerden türetilmiþtir. O devirlerde göcebe kavimler bölgede bol bulunan yabani tavþan ve ceylan gibi hayvanlarý yakalýyabilmek için bu köpeklerin yardýmýndan yararlanýyorlardý. Tavþan, ceylan, antilop gibi hayvanlar, göçebe veya yerleþik topluluklarýn et ihtiyaçlarýnýn önemli bir kýsmýný karþýlýyorlardý. Köpekler umumiyetle av için yetiþtirilmiþ þahin veya doðanlarla birlikte kullanýlýyorlardý. Kuþlar avý görünce ani dalýþlar yaparak köpekleri yönlendiriyorlardý.
Özellikle çok sarp daðlarla dolu Afganistan topraklarýndaki avlanmalarda kullanýlmak üzere, zorluklara tahammül edebilecek, dayanýklý, çok süratli köpeklere ihtiyaç vardý. Afgan Tazýsý, nesilden nesile intikal eden bu avcýlýk örfü içerisinde yetiþtirilip geliþtirildi. Bu köpeðin en önemli özelliklerinden biri ýnanýlmaz bir zýplama kabiliyetine sahip olmasý ve çevikliðidir.
Uzun tüylü postu, kendisini bölgenin aþýrý soðuðuna karþý korumakta idi. Yüzyýllar boyunca bu köpekler ulaþýlmaz Afgan daðlarýnda saklý kaldý. Ancak, 1900' lü yýllarýn baþlarýnda ilk defa olarak Ýngilterede ve Avrupada görülmeye baþladýlar. Avrupalýlar bunlara önceleri, Persian Greyhound veya Barukhzy adýný verdiler. Baþlangýçta Avrupa'ya getirilip çoðaltýlan bu tazýlar muhtelif görüntüler taþýyorlardý, fakat bir süre sonra, özellikle büyük albenisi olan Zardin adlý bir köpek türü model alýnarak bu günkü mükemmel, çekici ve asil görüntüye kavuþturuldular.
Afgan tazýsýna karþý gösterilen ilgi, hayvanýn göze çarpýcý geliþmesile birlikte arttý. Nihayet güzel köpek yarýþmalarýndaki baþarýlar dolayýsile en popüler köpekler arasýnda yerini aldý, 1970 li yýllarda toplumun aþýrý derecede heves gösterdiði bir köpek oldu. Ancak daha sonralarý bu bu ilgi yavaþ yavaþ söndü.
Vücut Yapýsý ve Fonksiyon
Uzun ve zarif bir kafa tapýsý vardýr. Gözleri badem þeklindedir. Sýrt kýsmýndaki tüylerin kýsa olmasýna karþýn baþýndaki ve hemen sýrtýnýn iki yanýndan itibaren uzanan tüyler çok uzun ve ipeksidir. Kulaklarý sarkýk, uzun ve tüylüdür. Kalça kemikleri belirgindir. Kuyruðunun ucu halka þeklinde kývrýmlýdýr. Ayaklarý büyüktür. Hemen her rengi mevcuttur. Vücudunun arka bölümünün yapýsý ve özellikle dik kalça kemikleri sayesinde çok yükseðe zýplayabilir ve çok süratle ve adeta dört nala koþabilir. Sürek avlarýnda son derecede etkindir, kayalýk dað, tepe ve arazide ayaklarýnýn büyüklüðü sayesinde rahatça tutunup gezinebilir, herhangibir yaralanmaya maruz kalmaksýzýn hareket edebilir. Uzun tüylü postu soðuk iklim ve yüksek arazide hayvaný korur.
Dýþ görüntüsü çok cazibeli ve maðrurdur: Çevreye karþý mesafeli durur, egzotik bir cazibesi vardýr. Kafasý ve kuyruðu dik ve maðrur bir eda ile yürür. Adým atýþý ve salýnýmý kendine has bir zerafet taþýr.
Karakter Özellikleri
Bütün muhteþem görüntüsüne raðmen Afgan Tazýsý kalben bir avcýdýr ve zor arazi þartlarýnda kolaylýkla ava çýkabilir. Bu yüzden þehirde, evde yetiþtirildiði takdirde hergün yürümek koþmak ister. En kötü tarafý, çaðýrýldýðýnda hemen gelmekten imtina etmesidir. Ev dýþýnda iken kedileri ve diðer küçük hayvanlarý kovalar ancak evin içinde onlarla iyi geçinir. Çocuklara iyi davranýr fakat fazla oyuncu deðildir. Hislerini fazla belli etmez, baðýmsýz bir karekteri vardýr, bu yüzden kediye benzediði söylenir. Yabancýlara karþý uzak durur. Zaman zaman neþeli ve eðlendirici hareketler yaptýðý görülür.
Bakým
Afgan tazýsý hergün yürüyüþe çýkarýlmak ve hareket etmek ister. Tercihan güvenli, gözönünde bir boþ arazide koþup zýplamasýna müsaade edilmelidir. Hernekadar dýþarýda yaþamaya müsait bir yapýsý varsa da, yumuþak bir yataktan çok hoþlanýr. Evde beslenmeye müsaittir. Tüyleri devamlý bakým ister, muhakkak iki üç gündebir fýrçalanmalýdýr.
Saðlýk
Önemli Hastalýklar - Yoktur.
Küçük Saðlik Sorunlarý - Katarakt. Nadiren- Necrotic Myelopathy - (Omuriliði kaplayan tecrid edici madde, myelin'in kaybýndan mütevellit felç vakalarý) - CHD - (Kalça çýkýklarý ) Önerilen Týbbi Testler - Göz. Yaþam Süresi - 12 ila 14 yýl. Dikkat edilecek hususlar - Anesteziye karþý hassastýr, aþýrý hareket ve gözüpeklik dolayýsýyla kuyruðunu yaralayabilir.
Özelliklerinin Özeti
Enerji Seviyesi qq
Egzersiz Ýhtiyacý qqq
Oyunculuk qqq
Sevgi - Sýcaklýk q
Diðer Köpeklerle Anlaþma qqq
Diðer Hayvanlarla Anlaþma qqq
Yabancýlarla Anlaþma q
Eðitime Yatkýnlýk qq
Bekçilik Becerisi qqqq
Koruma Becerisi q
Taranma ihtiyacý qqqq
Soðuða Karþý Tolerans qqq
Sýcaða Karþý Tolerans qqq
Aðýrlýk Erkek 30 Kg
Diþi 25 Kg
Yükseklik Erkek 67 cm
Diþi 62 cm
Afgan Tazýsý Sizin Ýçin Doðru Bir Seçim midir ?
Unutmamak gerekir ki, Afgan Tazýsý çok zarif ve þýk görünüþüne raðmen, yerine göre leopar ve geyik avýnda da kullanýlmak üzere eðitilmeye müsait,zor þartlar altýnda atlý avcýlara refakat edebilen çok çevik ve süratli bir hayvandýr. Karakteri hiçbir þekilde zayýf, güçsüz ve pasif deðildir. Sahipleri Afgan Tazýsýnýn saygýsýný, ilgi ve sevgisini kazanmak için sabýrlý olmak zorundadýr. Bu hayvanlar baðýmsýz hareket etmeyi severler, ne zaman insanlara yaklaþacaklarýna ve çaðrýlara cevap vereceklerine kendileri karar verirler. Yaltaklanmaz ve þýmarýkça taleplerde bulunmazlar, özellikle yabancýlara karþý mesafeli davranýrlar. Ýyi bekçi köpeði olurlar. Tehlikeli ve þüpheli hallerde havlamak suretile ikazda bulunurlar.
Yemek seçerler ,tavuk, yoðurt, sarmýsaklý yiyeceklerden hoþlanýrlar. Sahiplerinin onlarý yemek hususunda fazla þýmartmamasý doðru olur. Kanlarýnda biraz hýrsýzlýk vardýr, tost makinasýndan tost çalabilecekleri söylenir. Uzun kulak uçlarýnýn yemeklere girmemesi için file baþlýk kullanýlmasý önerilir. Sahiplerinin hareketli ýnsanlar olmasýndan, etrafý çitlerle çevrili güvenli sahalarda koþmaktan, tüylerinin itina ile taranýp bakýlmasýndan hoþlanýrlar. Bu köpek, tüylerini taramak hususunda tembellik edecek, kendisini sert bir þekilde eðitmeye kalkacak, kendisinden derhal sevgi veya yumuþak baþlýlýkla itaat bekleyecek kiþiler için hiç uygun deðildir. Afgan Tazýlarýnýn çoðu çocuklara fazla yüz vermez. Genelde ayný evde yaþayan kedilere ve diðer hayvanlara yumuþak davransalarda kediler ve diðer küçük hayvanlara karþý tehlikeli olabilirler.
kaynak:pet.gen.tr